2009 YILINDA ÇEKLERİMİZİ   HİZAYA (“REESKONTA”)   ÇEKEBİLECEK MİYİZ?   

Ercüment BARAN,YMM
TRUST YMM&CPA&CONSULTING

Çek ve senet, son dönemde küresel kriz sayesinde, üzerinde yer aldığı kağıt kadar, değer ihtiva eder hale geldi.Ödenmeyen, protestolu senet ve çeklerdeki artış, borcumuza sadakatin bir göstergesi…Ancak çekler ve senetler verilirken yapılan varsayımlarda, Lehman Brothers, AIG yada Citigrup CEO’larının yediği naneler hesaba katılmamıştı…Artık markete giden Haydar Amca, saat 3 ajansından ABD’nin iç borç stoku verilerini cebine koyarak yola çıkıyor…Küresel dinamikler artık en küçük ekonomik birimlerin bile hafızasında kayıtlı hale geldi.Çocuklara harçlık verirken, ABD’nin  tüketim endeksine, Dow Johns yada Nasdaq’a bakacağız nerdeyse…

İşler bu hale gelmişken, seneti ,çeki, avukatlara bankalara takılı kalmış, yada seneti, çeki verip çek, senet gününü takvimlerden silmeyi alışkanlık haline getirmiş mükellefler için kanunda bazı önemli değişiklikler yapıldı…

Adına “torba” denen ve içinde hertürlü kanuni düzenlemeyi bulabileceğimiz 5838 sayılı Kanunun 18. maddesi ile 3167 Sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunun Geçici 2. maddesine, şöyle bir hüküm konuldu: “31.12.2009 tarihine kadar üzerinde yazılı keşide tarihinden önce, çekin ödenmek için muatap bankaya ibrazı geçersizdir.”

Ne demek oluyor bu?

Yapılan düzenleme ile kanun koyucu, 31.12.2009 tarihine kadar çeklere vade konabileceğini ifade etti…Artık bizim çek diye tanıdığımız bir nevi ödeme talimatı, vadeli senet haline dönüşmüş oldu…Aksine bir düzenleme olmazsa, çeklerin, senet muamelesi görme süresi yıl sonuna kadar…2010 da yapılacak başka bir “torba” yada “naylon poşet” kanunuyla çeklere iadei itibar yolu açılabilir…

Bu düzenleme ile senetim, çekim var diye, kimse, elde çek koçanı yada senet destesi, vadesinden önce, banka veznesinin önünde boy gösteremeyecek, paşa paşa vadeyi bekleyecek…Çekim var, paramı ver, vade bana sökmez nidaları artık bitti…

Tabi bu düzenleme,  başka bir uygulamayı da beraberinde getirdi…Gerçi kanun koyucu bu düzenlemenin yanında gelen bu  “promosyonu” öngörmüşmüy dü? Bilmiyoruz.Ancak gelen promosyon şu:

Vergi kanunlarına eli bulaşmış olanlar bilirler, çeklerde reeskont uygulamasına öteden beri Maliye Bakanlığı uygulama olarak karşıdır…Neden çeklerde reeskont uygulayamazsın diyor Maliye’nin denetim elemanı? Çünki, çekler, diğer kambiyo senetleri gibi vade içermezler, ibrazı halinde ödenirler, çek bir borç-alacak belgesi deyil, ödeme belgesidir diyor, denetim elemanı…

Haaa, peki şimdi  üstünde 5838 yazan “torba” kanun ne diyor? Çekler yılsonuna kadar senettir, üzerinde vade olur, vadesinde ibraz edilince ödenir, vadesinden önce çeki eline alıp da, banka şubesinin önünde dolanma diyor…

Bunu söylerken kanun aynı zamanda “promosyon” olarak, çeklerde artık vade olur, yılsonuna kadar senet gibi işlem görür, dolayısıyla vadeli hale gelen çekler için, dileyen mükellef reeskont uygulayabilir diyor…Promosyon, bu kadar açık ifade edilmiyor, torbanın içindeki kanun yoğunluğundan, ancak, biz bunu,“torba”yı biraz karıştırarak buluyoruz…

Fakat doğrusu bu…

Çek, “bir defa” vadeli bir senet olmuşsa, benim mükellefim de, reeskontunu, ayırabildiği kadar ayırır…!